Kelvin is reeds bekend als indicator voor temperaturen. De kleurtemperatuur van licht is niet de werkelijke temperatuur van de oppervlakte. Het licht van bijvoorbeeld een gloeilamp is warmtestraling, de lamp benadert een ideale “black-body spectrum”, dus de kleurtemperatuur is in wezen de temperatuur van het filament.
Wat is een Black Body Spectrum, en waar dient het voor?
Er wordt dus gesproken over een zogenaamd Black Body Spectrum. Wetenschappers gebruiken het black body spectrum om te begrijpen hoe objecten in het universum, zoals sterren, planeten en zelfs lampen, licht uitstralen.
"Een black body is een hypothetisch object dat alle straling absorbeert die erop valt en niets ervan reflecteert of doorlaat."
Een gloeilamp produceert licht door een elektrische stroom door een dunne draadfilament te sturen, die opwarmt en thermische straling uitzendt. De thermische straling die door het filament wordt uitgezonden, heeft een kenmerkend spectrum dat vergelijkbaar is met dat van een ‘black body’.
Vervolgens komt hier een kleurtemperatuur uit die in graden K (Kelvin) wordt aangeduid. Naarmate een zwart lichaam heter wordt, verandert de kleur die uitgezonden wordt door een reeks kleuren, van rood naar oranje naar geel, van wit naar blauw. Dit is vergelijkbaar met een stuk ijzer dat wordt verwarmd door een IJzersmid.
De reeks kleuren beschrijft een curve binnen het kleurenspectrum. Deze kleuren zijn door de Comission on Illumination (CIE) in een kleuren diagram gedefinieerd om de verschillende kleurtemperaturen zichtbaar te maken. Deze veranderingen in kleur zijn geplaatst in een zogenaamde curve. De Black Body Curve.
"Letterlijk betekent dit dat een kleurtemperatuur in verband staat met de Kelvin van een gloeilamp."
De overstap naar CCT voor led-verlichting
Led-verlichting, maar ook fluorescentielampen, zenden licht hoofdzakelijk uit door andere processen dan thermische straling. Dit betekent dat de straling niet de vorm van een Black Body Spectrum volgt. Daarom is er aan deze bronnen een zogenaamde “Correlated Color Temperature (CCT)” toegewezen.
CCT is de kleurtemperatuur van een “Black Body Spectrum” die voor het menselijke perceptie het meest overeenkomt met het licht van de lamp.
Spectrale analyse van zichtbaar licht maakt het daarom mogelijk om kleurtemperaturen te definiëren voor “niet gloeiende” lichtbronnen als CCFL (TL-verlichting) en Led. De daadwerkelijke temperatuur van een led-lichtbron bij 2700k is ongeveer 80° Celsius, terwijl deze dezelfde kleur geeft als een gloeidraad verwarmt tot een temperatuur van 2700K.
Afwijkingen in CCT in relatie met Kelvin
Omdat de kleurtemperatuur van led-lichtbronnen die van een gloeilamp evenaart betekent het dat er altijd fluctuaties zijn, of beter gezegd een tolerantie van de afwijking waar binnen de kleuren mogen afwijken, om alsnog als bijvoorbeeld 2700K of 3000K te worden omschreven.
Variaties die langs het Black Body Spectrum liggen, laten een lichtbron er roder of blauwer uitzien (warmer of kouder). Variaties boven en onder de curve zorgen ervoor dat een lichaam groener of roze lijkt.
Hoe beter de kwaliteit van led-verlichting, hoe minder de verschillen t.o.v. de Kelvin kleurtemperatuur en hoe minder verschil er onderling is tussen producten (MacAdams Step).
Toelichting: We streven naar nauwkeurige en actuele informatie, maar het kan voorkomen dat de informatie na verloop van tijd verouderd, incorrect en/of incompleet is. Dit artikel is geen vervanging voor ons lichtadvies en er kunnen geen rechten aan worden ontleend.
LICHT DOET (VER)WONDEREN
Onze focus begint vanuit licht, maar dankzij een nauwe samenwerking met verschillende partners kunnen wij flexibiliteit en expertise combineren voor architecten, installateurs en (eind)klanten om ieder project als totaaloplossing te voltooien.
Bent u benieuwd naar onze activiteiten en in welke branches wij actief zijn? Wij gaan graag de samenwerking met u aan om uw project te verlichten.